Hormonalna terapia zastępcza (HTZ) to metoda leczenia, która cieszy się rosnącą popularnością wśród osób doświadczających zmian hormonalnych związanych z menopauzą, andropauzą czy innymi zaburzeniami hormonalnymi. Zastosowanie odpowiednich leków przy hormonalnej terapii zastępczej może znacząco poprawić jakość życia pacjentów, zmniejszając objawy takie jak uderzenia gorąca, nocne poty, wahania nastroju, czy zmniejszenie gęstości kości. W tym artykule przyjrzymy się bliżej, jakie leki są stosowane w hormonalnej terapii zastępczej, jakie mają zastosowanie oraz jakie korzyści i ryzyka wiążą się z ich stosowaniem.

Co to jest hormonalna terapia zastępcza?

Hormonalna terapia zastępcza leki (HTZ) polega na podawaniu hormonów w celu uzupełnienia ich niedoboru, który pojawia się najczęściej u kobiet w okresie menopauzy, ale także u mężczyzn w czasie andropauzy oraz w innych sytuacjach związanych z niewydolnością hormonalną. Terapia ta ma na celu złagodzenie objawów związanych z niedoborem hormonów, takich jak estrogeny u kobiet i testosteron u mężczyzn.

Rodzaje hormonów stosowanych w HTZ

Estrogeny

Estrogeny są jednymi z najczęściej stosowanych hormonów w HTZ dla kobiet. Pomagają one w łagodzeniu objawów menopauzy, takich jak uderzenia gorąca, nocne poty, suchość pochwy oraz zmniejszenie gęstości kości. Dostępne są w różnych formach, takich jak tabletki, plastry, żele oraz kremy. Popularne leki zawierające estrogeny to:

• Estradiol: najczęściej stosowany rodzaj estrogenu w HTZ, dostępny w postaci tabletek, plastrów, żeli i kremów.
• Estriol: stosowany głównie w leczeniu miejscowych objawów menopauzy, takich jak suchość pochwy.

Progesteron i progestyny

Progesteron jest drugim kluczowym hormonem stosowanym w HTZ, zwłaszcza u kobiet, które nie przeszły histerektomii. Pomaga on w ochronie przed przerostem błony śluzowej macicy, który może być spowodowany przez estrogeny. Popularne formy progesteronu i progestyn to:

• Medroksyprogesteron: stosowany często w połączeniu z estrogenami.
• Norethindron: syntetyczny progestagen, używany również w połączeniu z estrogenami.

Testosteron

Testosteron jest głównym hormonem stosowanym w HTZ dla mężczyzn, ale bywa także stosowany u kobiet z niskim poziomem tego hormonu. Testosteron pomaga w poprawie nastroju, zwiększeniu libido, poprawie masy mięśniowej oraz gęstości kości. Dostępne formy testosteronu to:

• Testosteron enantan: stosowany w formie zastrzyków.
• Testosteron w formie żelu: łatwy do stosowania, aplikowany na skórę.

Formy podawania leków przy hormonalnej terapii zastępczej

Doustne preparaty hormonalne

Doustne preparaty hormonalne są jednymi z najpopularniejszych form HTZ. Tabletki zawierające estrogeny, progesteron lub ich kombinacje są łatwe do stosowania i często przepisane pacjentkom. Przykłady takich leków to:

• Premarin: zawiera skoniugowane estrogeny końskie, stosowany w leczeniu objawów menopauzy.
• Femoston: zawiera kombinację estradiolu i dydrogesteronu, stosowany w terapii objawów menopauzy.

Plastry i żele

Plastry i żele hormonalne to alternatywa dla doustnych form leków przy hormonalnej terapii zastępczej. Mają one tę zaletę, że omijają przewód pokarmowy, co może być korzystne dla pacjentów z problemami żołądkowo-jelitowymi. Przykłady takich preparatów to:

• Estraderm: plaster zawierający estradiol, stosowany w leczeniu objawów menopauzy.
• Androgel: żel zawierający testosteron, stosowany u mężczyzn z niskim poziomem testosteronu.

Iniekcje

Iniekcje hormonalne są kolejną formą podawania leków przy hormonalnej terapii zastępczej. Zastrzyki mogą być wygodniejsze dla osób, które mają trudności z codziennym przyjmowaniem leków. Przykłady to:

• Depo-Estradiol: estradiol w formie zastrzyków, stosowany w leczeniu objawów menopauzy.
• Nebido: testosteron enantan w formie zastrzyków, stosowany u mężczyzn z niskim poziomem testosteronu.